اطلاعاتی در مورد محلول التراسونیک
انواع مختلفی آلاینده وجود دارد که همه آنها توسط دستگاه‌های شوینده به طور کامل پاک نمی‌شوند؛ حتی اگر این دستگاه شوینده التراسونیک باشد. گاهی لازم است از یک پاک کننده کمکی در کنار آب استفاده کنید تا به بهترین نتیجه برسید. این پاک کننده همان محلول التراسونیک است. محلول‌های التراسونیک، کنستانتره‌های مایعی هستند که توسط آب رقیق می‌شود. این محلول‌ها ترکیبی از مواد مختلف‌اند که در کنار هم اثر تمیز کنندگی حمام التراسونیک را افزایش می‌دهند. محلول تمیز کننده التراسونیک کشش سطحی مایع را کاهش می‌دهد و با این کار امکان عبور امواج مافوق صوت در حمام التراسونیک بیشتر شده و در نتیجه اثر تمیز کنندگی آن چند برابر می‌شود.
انواع محلول‌های دستگاه التراسونیک را بشناسید
طیف وسیعی از محلول‌های التراسونیک وجود دارند. هر کدام از محلول‌های التراسونیک برای شستشوی خاصی فرموله شده‌اند و به آب کمک می‌کنند تا آلودگی‌ها را راحت‌تر از بین ببرد. ولی از جنبه‌های مختلف می‌توان آنها را دسته بندی کرد.
انواع محلول التراسونیک بر اساس pH یا درجه اسیدیته
محلول التراسونیک بر اساس درجه اسیدیته به اسیدی، قلیایی و خنثی دسته بندی می‌شود. pH، غلظت یون هیدروژن است. محلول التراسونیک در آب اگر pH زیر هفت داشته باشد اسیدی است pH بالای هفت قلیایی و pH هفت خنثی است.
محلول التراسونیک قلیایی چیست ؟
محلول التراسونیک قلیایی به طور معمول pH حدود 11 دارند و در ترکیبات آنها از فسفات و مواد سوزاننده استفاده نشده است. این نوع محلول با توجه به مقاومت کم و ویژگی قلیایی بودنشان به عنوان پاک کننده‌های عمومی معروف شده‌اند. علاوه بر اینکه از محلول التراسونیک قلیایی برای پاک کردن آلودگی و گرد و غبار استفاده می‌شود در از بین بردن رسوبات، روغن، چربی و کربن هم به خوبی عمل می‌کنند. این محلول تمیز کننده ملایم، با شکستن پیوند یونی ایجاد شده بین روغن و فلز، نقش حلال چربی را بازی می‌کند و قطعه را تمیز می‌کند. برخی از این محلول‌های قلیایی حتی پس از حذف آلودگی روی فلزات حساس، مانع از ایجاد زنگ زدگی در آنها هم می‌شوند. محلول‌های قلیایی که pH 10 و بیشتر دارند برای تمیز کردن قلع، برنج، روی، مس، فولاد ضد زنگ، چدن و فولاد مناسبند. شاید به همین دلیل می‌توان گفت گزینه خوبی برای شستن جواهرات، سرامیک، شیشه، بردهای و وسایل الکترونیکی در دستگاه التراسونیک باشد.
محلول‌های اسیدی معمولا pH در حدود چهار دارند، البته در بعضی موارد نیاز است میزان اسیدیته آنها حتی پایین‌تر از 2.5 هم باشد. این نوع محلول برای از بین بردن رسوبات آهک، پوسته، زنگ زدگی و رسوب مواد معدنی، از بین بردن آثار اکسیداسیون و لکه‌گیری مناسب است. محلول‌های التراسونیک که اسیدیته ملایم‌تری دارند برای پاک سازی قطعات صنعتی مثل قطعات فولاد و تیتانیوم، از آثار زنگ زدگی و اکسیداسیون استفاده می‌شوند. یکی از انواع محلول التراسونیک اسیدی نوع سیتروس است. محلول سیتروس فرمولاسیون اسیدی ملایمی دارد و اغلب به عنوان یک تمیز کننده عمومی به کار می‌رود. اما برای شستشوی قطعات فولاد ضد زنگ و تیتانیوم که در صنایع هوافضا و پزشکی استفاده می‌شوند هم، کارایی خوبی دارد.
در صنایع خودرو سازی برای تمیز کردن کاربراتورها، انژکتورهای سوخت، قطعات موتور، قطعات تازه تراشیده شده و سایر اجزای مشابه، محلول التراسونیک اسیدی انتخاب مناسبی است. این نوع محلول دود، چربی‌های سخت، موم، ذرات فلز و گرد و غبار را به راحتی از روی قطعات پاک می‌کنند.
انواع محلول التراسونیک بر اساس فرمولاسیون
محلول التراسونیک بر اساس نوع فرمولاسیون به دو دسته تقسیم می‌شود.
دمولسیفایر (Demulsifying)
در این نوع از محلول التراسونیک آلودگی‌ها بعد از پاک شدن از روی مواد ته نشین می‌شوند. آلاینده‌های روغنی با دیمولسیفایر‌ها به خوبی پاک می‌شوند اما در صورت استفاده از این نوع محلول التراسونیک، لازم است بعد از هر بار استفاده از دستگاه التراسونیک، مخزن آن را بشوید تا آلودگی‌ها در مخزن باقی نمانند.
امولسیفایر (Emulsifying)
روش حذف آلاینده‌ها با فرمولاسیون امولسیفایر متفاوت است. در این حالت آلاینده‌ها بعد از پاک شدن از روی سطوح به حالت معلق در محلول باقی می‌مانند. این آلودگی‌ها، اغلب هنگام بیرون آوردن وسایل از مخزن همراه آنها هستند؛ به همین دلیل لازم است تا یک چرخه شستشوی ساده برای بعد از مرحله پاکسازی توسط محلول التراسونیک، داشته باشید.
انواع محلول التراسونیک بر اساس نوع عملکرد
محلول‌های التراسونیک بر این اساس که روی چه نوع آلاینده‌ای تاثیر می‌گذارند و برای چه جنسی مناسب هستند به چند دسته تقسیم می‌شوند.
محلول التراسونیک آنزیمی
محلول‌های آنزیمی بیشتر در صنایع غذایی، پزشکی، دندانپزشکی و تجهیزات آزمایشگاهی مورد استفاده قرار می‌گیرند. آنها برای حذف آلاینده‌های مبتنی بر پروتئین مانند خون، فضولات، بافت انسان، کپک و باکتری، ایده‌آل هستند و به خوبی این آلودگی‌ها را از سطوح پلاستیک، شیشه، آلومینیوم، برنج، تیتانیوم و فولاد ضد زنگ پاک می‌کنند. محلول‌های آنزیمی علاوه بر پاک کردن آلودگی‌ها، میزان خرد شدن آلاینده‌ها در آب را افزایش می‌دهند و سبب می‌شوند هیچ ضایعاتی چه روی قطعات و چه در محلول باقی نماند. دو نوع آنزیم به محلول التراسونیک اضافه می‌شود. آمیلاز و پروتئاز. پروتئاز یا آنزیم پروتئولیتیک در از بین بردن پروتئین‌ها مانند خون و بزاق بسیار موثر هستند. آنزیم‌های آمیلاز برای از بین بردن کربوهیدرات و نشاسته کاربرد دارند.هر دوی این آنزیم ها با هم در محلول آنزیمی التراسونیک راندمان شستشو را افزایش می دهند.
آب دی یونیزه
اگرچه آب دیونیزه (DI) نوع خاصی از مواد شوینده یا حلال نیست، اما اثر تمیز کنندگی فوق العاده ای دارد. این پاک کننده را می توان با خیال راحت برای از بین بردن هر نوع آلودگی از هر سطحی استفاده کرد. آب دیونیزه شده آلاینده هایی مانند روغن، کپک، باکتری ها و رسوبات معدنی را از لاستیک، پلاستیک، شیشه، پارچه و فلز حذف می کند.
محلول های صابون
این محلول ها دارای محتوای قلیایی بالایی هستند و بسته به فرمول آنها برای حذف آلاینده ها از فلزات، پلاستیک ها و پارچه ها طراحی شده اند. به عنوان مثال، صابون‌های تمیزکننده فلز، چربی، چربی و رسوبات کربن را از بین می‌برند، اما صابون‌هایی که برای پلاستیک و لباس ساخته شده‌اند، قدرت حذف روغن را ندارند.
محلول التراسونیک در برابر رسوب آهک
این محلول ها برای تمیز کردن فلزاتی که با خوردگی، زنگ زدگی و رسوبات معدنی سخت پوشیده شده اند استفاده می شود. محلول رسوب زدا ماهیت اسیدی دارد و رسوب را به طور کامل از بین می برد. به طوری که سطح فلز به وضوح قابل مشاهده باشد.
التراسونیک محلول قابل اشتعال
برخی از آلاینده ها با محلول التراسونیک مبتنی بر آب حذف نمی شوند و برای حذف آنها نیاز به استفاده از حلال های قابل اشتعال دارند. استون، IPA، MEK و تولوئن از جمله محلول‌هایی هستند که برای تمیز کردن ایمپلنت‌های جراحی جدید، ابزار پزشکی و جراحی، بردهای مدار چاپی و کارتریج‌های جوهر افشان مناسب هستند. محلول قابل اشتعال التراسونیک در صورت عدم استفاده صحیح ممکن است باعث انفجار دستگاه التراسونیک شود. به همین دلیل برای این نوع محلول ها نوع خاصی از ماده پاک کننده ضد سوختگی التراسونیک وجود دارد که از تماس مایعات و بخارات قابل اشتعال با تجهیزات مولد حرارت دستگاه جلوگیری می کند.
محلول قابل اشتعال التراسونیک
برخی از محلول ها برای تمیز کردن آلاینده های خاص مانند دوده، خاکستر و بوهای خاص فرموله می شوند. این شوینده های ویژه زمانی که برای هدف مورد نظر خود استفاده می شوند خوب عمل می کنند، اما اگر خارج از هدف مورد نظر خود استفاده شوند، می توانند مضر یا بی اثر باشند. به عنوان مثال، یکی از کاربردهای محلول ویژه التراسونیک پاکسازی آلودگی از تجهیزات نظامی و سلاح گرم است.
چگونه محلول التراسونیک مناسب را انتخاب کنیم؟
برای انتخاب راه حل التراسونیک، باید به چند سوال مهم پاسخ دهید.
نوع آلودگی چیست؟
یک نوع محلول اولتراسونیک نمی تواند همه آلاینده ها را حذف کند. به عنوان مثال، از محلولی که برای حذف خون و بافت های پروتئینی استفاده می شود، نمی توان برای حذف مواد روغنی استفاده کرد. بنابراین، ابتدا باید نوع آلاینده را تعیین کنید. آلاینده ها انواع مختلفی دارند و برخی از رایج ترین آنها در صنعت در زیر ارائه شده است.
گریس، دوده و گرد و غبار روی قطعات موتور (کاربراتور، سرسیلندر، پیستون و غیره)
رسوب نمک روی چرخ دنده ها
بقایای لحیم کاری بر روی بردهای الکترونیکی و چاپی
رسوب بر روی قالب های تزریق پلاستیک
شن، ماسه و گرد و غبار روی وینیل، جواهرات و ساعت
آلودگی پروتئین و خون و بافت ابزارهای جراحی، دندانپزشکی و آزمایشگاهی
لکه های قدیمی روی سطوح برنجی و مسی
اثر انگشت و کثیفی روی تجهیزات نوری (تولید عینک)
رسوبات ناشی از سنگ زنی، پرداخت و لایه برداری قطعات صنعتی
باروت و گرد و غبار بر روی انواع سلاح گرم
آلودگی ناشی از فرآیند چسباندن، پرداخت و سنگ زنی اشیاء و قطعات صنعتی تولیدی
لکه و لکه روی پارچه
بقایای رنگ روی سطوح
کدام قسمت تمیز می شود و جنس آن چیست؟
شما باید مشخص کنید که چه چیزی را می خواهید تمیز کنید.سطوح صیقلی، لاستیک، فلزات گرانبها، جواهرات، فلزات فرفورژه، چدن و فولاد، شیشه، لباس، سرامیک و پلاستیک اگر از محلول التراسونیک برای جواهرات یا فلز استفاده می کنید، نمی توانید از محلول مشابهی برای لباسشویی استفاده کنید. برخی از قطعات نیازی به تمیز کردن دقیق ندارند. در عوض، یک قطعه از تجهیزات، مانند ابزار جراحی و دندانپزشکی، باید به طور کامل از هر گونه آلودگی تمیز شود. یا در برخی موارد برای جلوگیری از زنگ زدن قطعات باید از محلول التراسونیک استفاده کرد. به همین دلیل هنگام انتخاب راه حل باید به تمام این جزئیات توجه کنید.
آیا بعد از شستشوی قطعات با این محلول التراسونیک نیازی به مرحله دیگری است؟
اگر از محلول امولسیون کننده التراسونیک استفاده می کنید، باید یک مرحله شستشو پس از شستشو در پاک کننده التراسونیک اضافه شود تا ذرات معلق روی قطعات شسته شوند.
طول عمر محلول التراسونیک چقدر است؟
مشکل طول عمر راه حل های التراسونیک مستقیماً با کاهش هزینه ارتباط دارد. به عنوان مثال، اگرچه محلول امولسیفایر در حذف روغن از سطوح مختلف بهتر است، اما آنها را در محلول معلق نگه می دارد. وقتی محلول با روغن اشباع شد، دیگر موثر نخواهد بود و باید تعویض شود. این دوباره به معنای هزینه خرید یک راه حل التراسونیک است.
آیا محلول انتخابی التراسونیک قابل بازیافت است؟
اکثر محلول های التراسونیک مبتنی بر آب و سازگار با محیط زیست هستند. اما باز هم بسته به محلول مورد استفاده و نوع آلاینده حذف شده، روش های مختلفی برای دفع فاضلاب وجود دارد. یکی از مزایای محلول های التراسونیک امکان استفاده و بازیافت بسیاری از آنها در کاربردهای صنعتی است. بهترین راه برای استفاده مجدد از مواد محلول تمیز کننده التراسونیک نصب فیلترهای تخصصی در دستگاه تمیز کننده التراسونیک برای جذب ذرات و باقیمانده مواد یا جداسازی روغن ها و آلاینده ها از مواد شوینده است.با استفاده از فیلتر، می توان مواد شوینده را پس از استفاده از دستگاه خارج کرد و مجددا استفاده کرد و این کار می تواند تا زمانی ادامه یابد که مواد شوینده شروع به شکستن و ناپدید شدن کند. البته عمر واقعی مواد شوینده به نوع آن بستگی دارد و در این صورت باید به توصیه های سازنده عمل کرد.
